Šta je gestacijski dijabetes i da li predstavlja rizičnu trudnoću?
Gestacijski dijabetes ili dijabetes u trudnoći je tip dijabetesa koji se javlja samo tokom trudnoće, kada su nivoi šećera u krvi (hiperglikemija) previsoki. Obično se pojavljuje sredinom trudnoće, između 24. i 28. sedmice. Razvija se kada tijelo ne može proizvesti dovoljno insulina da zadovolji dodatne potrebe tokom trudnoće. Insulin je hormon koji pomaže u kontroli nivoa šećera u krvi.
Gestacijski dijabetes može izazvati probleme tokom trudnoće i nakon poroda, kako kod majke, tako i kod bebe. Međutim, rana dijagnoza i kontrola mogu značajno smanjiti rizike.
Šta je gestacijski dijabetes?
Gestacijski dijabetes (dijabetes u trudnoći) je povišen nivo šećera u krvi (glukoze) koji se razvija tokom trudnoće i obično se vraća u normalu nakon poroda. Može se javiti u bilo kojem stadijumu trudnoće, ali je češći u drugom ili trećem tromjesečju.
Faktori koji povećavaju rizik uključuju:
- Srčane bolesti
- Visok krvni pritisak
- Prekomjernu težinu ili gojaznost prije trudnoće
- Ličnu istoriju gestacijskog dijabetesa
- Porodičnu istoriju tip 2 dijabetesa
- Sindrom policističnih jajnika (PCOS)
- Stariju životnu dob majke
- Predijabetes
Koji su simptomi gestacijskog dijabetesa?
Dijabetes u trudnoći obično ne izaziva nikakve simptome i većina slučajeva se otkrije tokom rutinskog testiranja. Kod visokih nivoa šećera mogu se javiti:
- Pojačana žeđ
- Češće mokrenje
- Suha usta
- Umor
- Zamagljen vid
- Svrab genitalnog područja ili gljivične infekcije
Da li gestacijski dijabetes znači rizičnu trudnoću?
Dijabetes u trudnoći može otežati trudnoću i porod. Povećava rizik od preeklampsije, stanja sa povišenim krvnim pritiskom tokom trudnoće.
Kako gestacijski dijabetes utiče na bebu?
Veći je rizik da dijete razvije:
- Povećanu porođajnu težinu (fetalna makrozomija)
- Probleme sa disanjem pri rođenju
- Hipoglikemiju, što može izazvati napade kod novorođenčeta
- Gojaznost
- Prevremeni porod
- Razvoj tip 2 dijabetesa kasnije u životu
Da li gestacijski dijabetes prolazi nakon poroda?
Gestacijski dijabetes obično nestaje nakon poroda, ali žene koje su ga imale imaju oko 50% veći rizik od razvoja tip 2 dijabetesa kasnije. Neke žene već imaju nes dijagnostikovan dijabetes prije trudnoće, koji može postati trajno stanje. Zbog toga je važno uraditi test tolerancije glukoze 6–12 sedmica nakon poroda i redovno godišnje kontrole. Održavanje zdravog i aktivnog načina života pomaže u prevenciji tip 2 dijabetesa.
Kako se liječi gestacijski dijabetes?
Kontrola nivoa šećera u krvi smanjuje rizik od komplikacija. Praćenje može uključivati kućno mjerenje glukoze. Nivoi šećera mogu se smanjiti:
- Promjenom prehrambenih navika
- Laganim fizičkim aktivnostima poput hodanja, plivanja ili prenatalne joge
Ako ove mjere nisu dovoljne, može biti potrebna terapija lijekovima u obliku tableta ili injekcija insulina. Kako trudnoća napreduje, nivo šećera može rasti i može biti potrebna dodatna terapija. Nakon poroda ove terapije obično prestaju.
Trudnice sa gestacijskim dijabetesom biće pažljivije praćene tokom trudnoće i poroda. Idealno vrijeme za porod je između 38. i 40. sedmice, osim ako zdravlje majke ili bebe zahtijeva raniji porod ili carski rez. Ako trudnoća traje duže, lekar može preporučiti indukciju poroda ili carski rez.
