Koji su simptomi trovanja? Šta treba uraditi u slučaju trovanja.

Trovanje može imati mnogo različitih uzroka. Konzumiranje hrane koja sadrži otrovne ili pokvarene supstance, kontakt kože s otrovnom materijom, korištenje amalgamskih plombi, udisanje zraka koji sadrži otrovne supstance – sve su to situacije koje mogu dovesti do trovanja. Mučnina i povraćanje najčešći su simptomi trovanja. Budući da je hitna intervencija kod trovanja od kritične važnosti, osoba koja sumnja da je otrovana treba odmah potražiti medicinsku pomoć.

Šta je trovanje?

Trovanje se može definisati kao ulazak štetne supstance u tijelo koja nije poznata metabolizmu, što dovodi do oštećenja i poremećaja u tijelu. Ove štetne supstance su one koje tijelo samo ne proizvodi, a dolaze spolja. Mogu se nalaziti u zraku koji udišemo, hrani koju jedemo ili na površinama koje dodirujemo kožom. Budući da otrovne supstance izazivaju probleme i oštećenja u tijelu, metabolizam nastoji što prije izbaciti te materije. Tokom ovog procesa mogu se pojaviti simptomi poput povraćanja, dijareje i otežanog disanja.

Koji su simptomi trovanja?

Kod trovanja tijelo ne može normalno funkcionisati. Zdravstveni problemi koji se pojave izvan normalnog ritma tijela mogu biti znak trovanja. Simptomi variraju u zavisnosti od imuniteta osobe i vrste trovanja. Najčešći simptomi uključuju:

• Gastrointestinalni simptomi: Toksične supstance unesene oralno direktno utiču na želudac i crijeva, što često uzrokuje bol u stomaku i mučninu, a tokom izbacivanja supstance mogu se javiti povraćanje i dijareja.
• Respiratorni simptomi: Toksini mogu utjecati na respiratorni sistem, izazivajući otežano disanje, a ponekad i nedostatak kisika. Brzo ili nepravilno disanje također može biti znak trovanja, uz ubrzan rad srca.
• Neuroloski simptomi: Neki toksini mogu uticati na nervni sistem, a respiratorna insuficijencija može dovesti do šoka.
• Kožni simptomi: Kontakt kože s otrovnim supstancama ili izlučevinama nekih insekata i životinja može izazvati crvenilo, iritaciju ili otok.

Simptomi se mogu pojaviti pojedinačno ili u kombinaciji, i u tom slučaju hitno je pružiti prvu pomoć i odvesti osobu u bolnicu.

Trovanje hranom

Trovanje hranom direktno utiče na probavni sistem. Povraćanje i dijareja najvažniji su simptomi probavnog trovanja. Najčešće se javlja zbog ribe, piletine, špinata ili gljiva. Hrana mora biti pažljivo pripremljena i svježa, jer pokvarena ili nedovoljno termički obrađena hrana može izazvati trovanje. Gljive iz šume, čije otrovne vrste nisu poznate, nikada se ne smiju konzumirati.

Pravilna higijena hrane, izbor svježih, kvalitetnih i organskih namirnica te pravilno skladištenje brzo kvarljive hrane ključni su za prevenciju trovanja. Hrana koja se čini ispravnom može ipak izazvati trovanje, pa pri prvom pojavljivanju simptoma poput povraćanja ili dijareje treba odmah potražiti ljekarsku pomoć.

Trovanje amalgamskim plombama

Amalgam u plombama sadrži živu, hemijski vrlo opasnu supstancu. Živa iz plombi može ući u tijelo kroz pljuvačku i s vremenom se taložiti u tijelu, što može izazvati dugoročne zdravstvene probleme, uključujući oštećenja kože i vidne smetnje. Amalgam plombe posebno su rizične kod trudnica, pa je važno posavjetovati se s ljekarom o njihovom uklanjanju.

Trovanje u trudnoći

Ovo nije izazvano spoljnim otrovnim supstancama, već je povezano s fiziološkim promjenama u trudnoći. Simptomi uključuju otoke, otežano disanje, bolove koji ometaju kretanje, visok krvni pritisak i protein u urinu. Liječenje može zahtijevati porođaj.

Trovanje ribom

Ribe mogu biti izložene hemijskim otpadima u vodi, a neodgovarajuća priprema ili kombinacija s određenim namirnicama (npr. jogurt) može izazvati trovanje. Simptomi se javljaju brzo i uključuju mučninu, povraćanje, vrtoglavicu i poremećaj ravnoteže.

Vrste trovanja

Vrsta trovanja zavisi od toga na koji način otrovna supstanca uđe u tijelo. Trovanje hranom ili hemijskim supstancama koje se unose oralno naziva se trovanje putem probavnog sistema. Trovanje koje nastaje udisanjem zraka, kao kod prirodnog gasa ili plina iz štednjaka, naziva se trovanje putem respiratornog sistema, dok se trovanje izazvano kontaktom kože s otrovnom supstancom naziva trovanje putem kože.

Prva pomoć kod trovanja je izuzetno važna. Način pružanja prve pomoći zavisi od vrste trovanja i stanja pacijenta. U slučajevima gubitka svijesti, otežanog disanja, zastoja srca ili krvave dijareje, osoba koja je otrovana treba odmah biti prevezena u bolnicu.

Kod trovanja hranom, najčešće metode prve pomoći uključuju izazivanje povraćanja (osim kod trovanja izbjeljivačem) i primjenu laksativa. Kod trovanja putem disanja prati se učestalost disanja i primjenjuju mjere za olakšavanje disanja. Kod trovanja kože otrovnom supstancom, zahvaćeno područje treba temeljito isprati velikom količinom vode.

Odmah po pojavi simptoma trovanja važno je primijeniti odgovarajuće metode prve pomoći i potražiti medicinsku pomoć, jer to može biti životno važno.

Koliko brzo se javljaju simptomi?

Simptomi trovanja variraju u zavisnosti od načina na koji je otrovna supstanca ušla u tijelo. Da bismo odgovorili na pitanje „Koliko brzo se simptomi trovanja javljaju?“, prvo je potrebno utvrditi vrstu trovanja.

Kod trovanja hranom, vrijeme pojave simptoma zavisi od efekta i količine bakterija u konzumiranoj hrani. Nakon konzumacije hrane koja sadrži toksine, simptomi trovanja putem probavnog sistema se ne pojavljuju odmah – prvo hrana mora biti probavljena. Vrijeme probave varira od hrane do hrane, ali obično se završi najkasnije za 3-4 sata. Dakle, simptomi trovanja se najčešće pojavljuju u roku od 5-6 sati. U nekim slučajevima simptomi se mogu pojaviti tek sljedećeg dana.

Kod trovanja hemijskim supstancama, poput izbjeljivača, koje mogu izazvati i hemijsko i respiratorno trovanje, simptomi se pojavljuju vrlo brzo – obično unutar 30-60 minuta nakon izlaganja otrovnoj supstanci.