Aneurizma i hirurgija aneurizme
Aneurizma, prikazana kao oticanje i proširenje u arterijama, javlja se kod 2-3% populacije. Iako se može pojaviti u svakoj životnoj dobi, češće se javlja kod starijih osoba. Kada pukne, aneurizma može izazvati ozbiljne probleme i ne može se liječiti medicinskim metodama, već isključivo hirurškim zahvatima. S napretkom medicine, hirurgija aneurizme, uključujući i interventne tretmane, ima za cilj smanjenje ozbiljnih posljedica bolesti.
Šta je aneurizma?
Slabljenje zida aorte i moždanih krvnih sudova zbog različitih uzroka, širenje i formiranje balončića nazivamo aneurizmom. Obično se javlja u mozgu i aorti, ali se može pojaviti i u drugim dijelovima tijela. Balončići koji ne uzrokuju simptome obično nisu opasni; međutim, pucanje aneurizme u mozgu i glavnim arterijama može izazvati moždano krvarenje i unutrašnje krvarenje. Pucanja zavise od veličine balončića i zahtijevaju hitnu hiruršku intervenciju.
Zašto se javlja aneurizma?
Aneurizma nastaje zbog slabljenja ili nedostatnog razvoja mišićnog sloja u zidu krvnog suda, koji održava njegovu cjelovitost, uzrokovanog urođenim ili stečenim faktorima. Faktori rizika uključuju:
- Genetski faktori
- Urođeni srčani defekti
- Prekomjerna težina
- Visok krvni pritisak
- Starenje
- Upotreba droga, alkohola i cigareta
- Tumori
- Nepravilna ishrana
- Ateroskleroza
- Pretjerani stres
Simptomi
Simptomi zavise od tipa i lokacije aneurizme. Ako je oticanje malo ili sporo, aneurizma možda neće pokazivati simptome. Kod pucanja, simptomi mogu uključivati:
- Bol u području aneurizme
- Krvarenja u tom području
- Gubitak svijesti
- Povećan rad srca
- Nizak krvni pritisak
- Vrtoglavica
- Mučnina i povraćanje
- Grčevi i epileptični napadi
- Problemi sa vidom
- Slabost
- Utrnulost lica ili facijalna paraliza
- Osjetljivost na svjetlo
Tipovi aneurizme
Aneurizme se klasifikuju prema lokaciji i načinu razvoja:
Aneurizme prema lokaciji:
Aneurizma mozga
Balončići u krvnim sudovima mozga (cerebralna aneurizma), mogu izazvati krvarenje; male aneurizme često ne pokazuju simptome.
Aortna aneurizma
Torakalna (TAA) i abdominalna (AAA) aortna aneurizma, često nastaje zbog ateroskleroze.
Pseudoaneurizma
lažna aneurizma, ne dolazi do oticanja zida krvnog suda, ali postoji rizik od pucanja; uzroci uključuju stent, traumu i infekcije.
Kako se dijagnostikuje?
Dijagnoza aneurizme se postavlja slikovnim metodama: MR, kompjuterizovana tomografija, cerebralna angiografija. Kod puknute aneurizme koristi se analiza cerebrospinalne tečnosti – prisustvo krvi ukazuje na puknuće.
Šta je hirurgija aneurizme?
Aneurizme glavnih arterija i mozga liječe se hirurškim metodama. Hirurgija aneurizme uključuje sve metode primijenjene zbog rizika od pucanja ili krvarenja.
Hirurške metode
Aneurizme koje su pukle zahtijevaju hitnu hiruršku intervenciju. Metode liječenja uključuju otvorene i endovaskularne operacije, a izbor zavisi od lokacije, tipa i veličine aneurizme.
Otvorena hirurška operacija
Klipovanje aneurizme se izvodi pod općom anestezijom, zatvarajući zahvaćeni dio krvnog suda. Kod aortnih aneurizmi pravi se rez u trbuhu ili grudnom košu, a titanski klipovi zaustavljaju protok krvi u aneurizmi. Operacija traje 2-6 sati ili više, a oporavak traje oko 10 dana ako nema komplikacija.
Endovaskularna metoda
Kroz preponsku regiju uvodi se kateter do zahvaćenog krvnog suda bez rezanja. Platinaste žice formiraju ugrušak unutar aneurizme i onemogućavaju protok krvi, ponekad uz pomoć stenta. Operacija traje 1-2 sata, manje je bolna, nosi manji rizik od komplikacija, ali postoji veći rizik od ponovnog krvarenja.
Često postavljana pitanja
Da li se aneurizmi može spriječiti?
Promjene životnog stila, uključujući redovne fizičke aktivnosti, prestanak pušenja, zdravu ishranu, izbjegavanje stresa i redovne zdravstvene preglede, mogu smanjiti rizik.
Koja hirurška metoda je bolja ili prikladnija za liječenje aneurizme?
Izbor metode zavisi od napredovanja aneurizme i stanja pacijenta. Otvorene operacije nose veći rizik, dok endovaskularne imaju rizik od ponovnog krvarenja. Stručni ljekari određuju najbolju opciju za svakog pacijenta.
- Sakkularna aneurizma: javlja se u određenom dijelu zida krvnog suda, brzo se razvija, sklonija je krvarenju; najčešće u mozgu, slezeni i bubrezima.
- Fusiformna aneurizma: simetrično slabljenje zida, sporije se razvija, manje krvari; obično se odnosi na aortne aneurizme.
